Rối loạn thần kinh thực vật đã được nói đến vào những năm cuối của thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20 với chẩn đoán thấy chủ yếu ở những phụ nữ được gọi là có thần kinh yếu. Trong chiến tranh thế giới thứ nhất, các bác sĩ dùng từ này để chỉ những triệu chứng mà nay người ta thường thấy ở những người có rối loạn liên quan đến stress với các triệu chứng mệt mỏi, yếu trong cơ thể, hoa mắt, chóng mặt, dễ ngã. Những lúc như vậy, họ thường được bác sĩ khuyên là nên nghỉ ngơi tại giường
Cấu tạo của hệ thần kinh thực vật
Hệ thần kinh thực vật được cấu tạo bởi nhiều thành phần khác nhau. Một vài phần giúp chúng ta có thể suy nghĩ, kiểm soát cảm xúc, sự vận động của cơ thể và giữ cân bằng của cơ thể. Hệ này xuất phát từ vùng dưới đồi (là một khu vực ở sâu trong não) và từ tủy sống.
Hệ thần kinh thực vật gồm hệ thần kinh giao cảm và hệ thần kinh phó giao cảm. Sự mất cân bằng của hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm dẫn đến bệnh lý của hệ thần kinh thực vật.
Nguyên nhân của rối loạn thần kinh thực vật
Nguyên nhân gây ra rối loạn thần kinh thực vật vẫn chưa được hiểu biết đầy đủ, nhưng nó có thể bao gồm những nguyên nhân sau:
Những bệnh do nhiễm virut; Những tổn thương ở não; Di truyền; Những tư thế không tốt của cơ thể, ví dụ như gây ra áp lực đối với những động mạch quan trọng hoặc tạo áp lực đối với những dây thần kinh quan trọng của cơ thể; Tiếp xúc với những hóa chất độc hại; Khi có thai; Bệnh di truyền của tổ chức liên kết, đặc biệt là hội chứng Ehlers – Danlos; Bệnh lý tự miễn, đặc biệt là bệnh đái tháo đường; Những bệnh lý thoái hóa thần kinh, ví dụ như bệnh Parkinson; Những bệnh lý chấn thương hoặc tổn thương làm tổn hại hệ thần kinh thực vật, ví dụ chấn thương sọ não, chấn thương tủy sống.
Những biểu hiện thường gặp
Biểu hiện của rối loạn thần kinh thực vật rất phong phú, đa dạng và thay đổi tùy theo từng người. Có những người cảm thấy cuộc sống vẫn bình thường đối với những rối loạn này nhưng có những người thì cảm thấy những rối loạn này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của họ. Những biểu hiện đó bao gồm:
- Cảm thấy đầu óc chếnh choáng hoặc hoa mắt, chóng mặt;
- Rối loạn giấc ngủ, thường là mất ngủ;
- Hay đi đái dắt; Ăn nhanh no;
- Thể hiện một sự nhạy cảm với ánh sáng quá mức;
- với nam giới không có khả năng cương cứng dương vật;
- Rối loạn vận mạch ở da, da nổi mẩn đỏ; Dễ bị rám nắng;
- Nhịp tim nhanh hoặc có khi là nhịp chậm;
- Hay đi tiểu tiện, kể cả ban ngày hay ban đêm;
- Thường xuyên có cảm giác buồn nôn;
- Rối loạn cương cứng dương vật;
- Ra mồ hôi quá nhiều;
- Táo bón hoặc tiêu chảy;
- Cảm thấy mệt mỏi quá mức; Cảm giác lo âu hoặc hoảng hốt sợ hãi;
- Tụt huyết áp tư thế, đôi khi có thể dẫn đến ngã đột ngột;
- Đau ngực, cảm giác khó thở; Đau dây thần kinh; Khô miệng…
Điều trị rối loạn thần kinh thực vật
Về Tây y: Để điều trị, bệnh nhân thường được dùng các thuốc điều trị triệu chứng và dùng tâm lý liệu pháp, vận động liệu pháp…Một sai lầm trong điều trị là vấn đề dùng thuốc ngủ, có thể tạo thêm rối loạn khác. Hiện đối với thể bệnh bị trầm cảm người ta dùng thuốc chống trầm cảm, đối với rối loạn nhịp tim nhanh thì dùng thuốc kiểm soát nhịp tim và nói chung là điều trị triệu chứng.
Do tính chất không nguy hiểm nên người bệnh thường không được quan tâm đúng mức, bị từ chối điều trị và càng làm cho bệnh nhân lo lắng.
Về Đông y: Rối loạn thần kinh thực vật là bệnh cơ năng, đông y cho rằng nguyên nhân là rối loạn điều hòa của các tạng phủ, mất cân bằng âm dương.Bên cạnh việc dùng thuốc điều trị triệu chứng, bệnh nhân có thể sử dụng các vị thuốc Đông y để hỗ trợ giải quyết triệt để bệnh, làm giảm dần tần suất giữa các lần xuất hiện triệu chứng, tránh tái phát như:
Các tác dụng này được tăng cường khi phối hợp với tác dụng bổ khí, chống ra mồ hôi (Hoàng kỳ), bổ huyết, tăng cường lưu thông khí huyết (Đan sâm)… Khi được lựa chọn và bào chế dạng cao đậm đặc theo tỷ lệ phù hợp sẽ tạo nên công thức hiệu quả giúp lập lại cân bằng cho hệ tiền đình có tác dụng điều hòa công năng tạng phủ nên sản phẩm có tác dụng giúp hỗ trợ điều trị các chứng:
- Người rối loạn thần kinh: Hồi hộp, mệt mỏi…
- Người bị rối loạn tiền đình: Nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, say tàu xe.
- Người bị mất ngủ, khó ngủ.
Ngoài ra kết hợp phương pháp Vật lý trị liệu: xông hơi thuốc trên huyệt, xoa bóp, bấm huyệt cũng giúp cho kết quả điều trị cao hơn và nhanh khỏi hơn. Nói chung Rối loạn thần kinh thực vật cần điều trị kiên trì kết hợp tập thể dục hàng ngày.
Phòng bệnh: Tập hít thở sâu xoa vùng trên rốn (đám rối dương) hàng ngày có giá trị lớn trong phòng và điều trị rối loạn thần kinh thực vật.
Theo Trần Đức
